Vorige delen: Deel 1 - Deel 2 - Deel 3
Ernest Deley geeft ook kaarten uit in België. Hij doet dit zelf voor grote steden en drukt ze voor uitgevers in de kleine dorpjes. Hij geeft (zeker) kaarten uit van Kortrijk, Ieper, Gent en Brugge. Voor Julien Damoy drukt hij stereokaarten van Brussel en Antwerpen.
 |
| Achterkant kaart Beveren |
Kortrijk
Op vrijdag 20 december 1913 brandt het opnieuw in de fabriek van Ernest in de Rue des Arquebusiers.
De schade bedraagt deze keer 350.000 frank.
Op het gelijksvloers van de Boulevard de Sébastopol heeft Amélie Dechenaud, echte naam Emilie Deschenaux, sedert 1893 haar modezaak. Haar broer de bekende schilder Adolphe Dechenaud, laat haar kennismaken met zijn vriend, beeldhouwer Constant Roux uit Marseille, die rond 1908 in Parijs is komen wonen. Constant is twee jaar ouder dan Amélie en sedert 1902 gescheiden van zijn eerste vrouw. Amélie zelf is nog ongehuwd. Ze trouwen op 12 januari 1909 in Parijs, waarna Amélie haar modezaak stopzet. De Duitse schoenenfabrikant 'Salamander' neemt de winkel over.
Op 1 augustus 1914 kondigt Frankrijk een algemene mobilisatie aan. Een dag later worden in Parijs een groot aantal Duitse en Oostenrijkse winkels geplunderd en sommige volledig verwoest. Ook het 'Salamander'-filiaal in de Boulevard de Sébastopol moet eraan, en wordt geplunderd, nadat het gerucht de ronde doet dat de uitbater teveel geld vroeg aan een reservist voor een paar schoenen. Er worden ook een paar vensters van de winkel Ernest geraakt door stenen.
 |
| L'Autorité - 3 augustus 1914 |
De oorlog vermindert de verkoop van postkaarten niet. De uitgevers kunnen duizenden kaarten drukken met foto's van soldaten, het front, ruines, gebeurtenissen en ook propaganda-en spotkaarten. Vele militairen zenden nu en dan een kaart naar het thuisfront. Ook Ernest geeft heel wat 'oorlogskaarten uit.
 |
| La Depeche Toulouse - 14 maart 1915 |
Ernest le Deley zal het einde van de oorlog niet meer meemaken. Hij overlijdt op 6 augustus 1917 op 58-jarige leeftijd in zijn appartement in de Rue Censier 41, een 700-tal meter van de Rue Claude-Bernard 73 waar hij eind 1898 zijn drukkerij opende.
 |
| Le Journal 8 augustus 1917 |
De vier oudste zonen van Ernest nemen ondertussen deel als militair aan de oorlog.
-Maurice Ernest, 28 in 1914, gaat in dienst begin augustus 1914 en keert in april 1919 terug naar Parijs.
-Joseph Louis neemt dienst op 3 augustus 1914. Hij zal niet meer terugkeren. Hij vecht mee in de slag van Verdun en wordt, na de gevechten op 17 juni 1916 rond het Fort van Thiaumont, vermist. Hij is waarschijnlijk gesneuveld want er nadien niets meer van hem vernomen.
-Edmond Alfred wordt op 1 augustus gemobiliseerd. Hij mag op 6 september 1919 afzwaaien en terugkeren naar Parijs.
-Jean Marius is sedert april 1913 bezig met zijn gewone legerdienst wanneer de oorlog uitbreekt. Op 9 september 1914 wordt hij in Nanteuil-le-Haudouin door een kogel geraakt aan de rechterwang en verliest een deel van zijn gezichtsvermogen in zijn rechteroog. Eind 1914 wordt hij in de 'hulpdienst' geplaatst en hij krijgt toestemming om zijn vader te helpen in de Boulevard de Sébastopol. Hij werkt er als 'productie manager'. Eind februari 1916 vraagt hij om opnieuw in actieve dienst te mogen, wat wordt toegestaan. Hij wordt op 29 augustus 1919 gedemobiliseerd.
Bij het overlijden van Ernest is geen van de 4 oudste zonen dus thuis en moet Josephine Petit het reilen en zeilen van de winkel en drukateliers overlaten aan personeelsleden, tot de terugkeer van haar zonen. De oudste Maurice Ernest neemt vanaf april 1919 de leiding over. De gouden periode van de postkaart is bijna voorbij. Maurice die zich voor de oorlog al bezighield met de fotografische kant van de zaak, zet nu meer in op fotografie.
In 1920 heeft hij een stand op de 1e Internationale Tentoonstelling van Rijsel. Hij maakt foto's van alle standen en de omgeving en hij heeft binnenin zijn stand een fotosalon waar bezoekers zich kunnen laten fotograferen. Van de foto's wordt vlug een postkaartreeks gedrukt in Parijs en op de tentoonstelling verkocht.
 |
In 1920 neemt hij in Parijs ook deel aan het 1e Salon van de Publiciteit.
 |
| Almanach Paris 1922 |
Ondanks de deels nieuwe richting die Maurice Le Deley inslaat, kampt de firma met schulden en op 5 mei 1922 wordt Maurice Le Deley failliet verklaard.
De verkoop van postkaarten is verminderd, maar het faillissement van Le Deley is toch wel vreemd. Er zijn nog een groot aantal postkaartenuitgevers en -winkels in Parijs in de jaren 20. Na het faillissement gaat Maurice Ernest in het kleine dorpje Meloisey wonen in het departement Cîte-d'Or. Jean Marius woont sedert maart 1920 in Marseille en wordt begin juni 1923 beroepsmilitair. Edmond Alfred vertrekt naar het filiaal van Le Deley in de Rue Toullier 2, Saint-Malo, dat waarschijnlijk geen deel uitmaakt van het faillisement.
De winkel van Le Deley wordt gedurende de jaren 20 nog vermeld in de Rue Sébastopol 127, als 'Le Deley (Anciens Etablissements). In 1926 heeft een zekere G. Böuan een kunstdrukkerij in het ex-pand van Le Deley in de Rue des Arquebusiers 13. Hij heeft dat jaar een stand op de Foire de Paris. Onder zijn naam vermeldt hij 'Anciens Etablissements de E. Le Deley'. Zelf zal hij geen postkaarten meer uitgeven. Het 'Cartes Postales' op zijn reclamebord verwijst waarschijnlijk naar het fonds van Le Deley dat hij verder verkoopt in de Boulevard de Sébastopol. Hij focust zich vooral op het drukken van foto's en illustraties die worden opgenomen in boeken en catalogussen.
Hieronder :1932. G. Boüan blijft nog jarenlang eerst Ernest Le Deley vermelden vóór zijn naam.
Boüan blijft drukken tot in de jaren 50. Zijn voornaam wordt nergens vermeld.
Ernest le Deley bouwt dus vanaf 1900 een echt postkaartimperium uit dat in 1922 ten gronde gaat. Gaat het na zijn overlijden in 1917 mis omdat geen van zijn zonen op dat moment de zaak kan overnemen? In 1919 neemt oudste zoon Maurice de leiding. Zijn er dan als schulden, zijn er teveel werknemers, die niet meer kunnen betaald worden? De plotse ondergang van Le Deley roept een groot aantal vragen op, die we niet meer kunnen beantwoorden. Samen met de postkaart wordt Le Deley groot , en met de neergang van diezelfde postkaart gaat Le Deley ten onder...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten